تنوع پردازنده کامپیوتر و گوشی و تبلت زیاده و اختلاف قیمت هم زیاده. مثلاً یه پردازنده قوی برای کامپیوتر، به تنهایی گرون تر از یه سیستم کامل نسبتاً ارزون هست. اگه محدودیت بودجه نداشته باشید، میتونید قوی ترین CPU گیمینگ یا بهترین CPU برای کار رندرینگ و نرم افزاری مهندسی رو بخرید اما اگه بودجه محدود باشه، باید یه بررسی دقیق انجام بدید و مدلای مختلف رو مقایسه کنید.
خب حالا بحث اینه که فرق یه پردازنده گرون و رده اول با یه پردازنده ارزون و اقتصادی چیه؟ در ادامه مطلب تفاوتها رو توضیح میدیم تا انتخاب کردن پردازنده براتون ساده تر بشه. با ساده‌گو همراه باشید.
فرق پردازنده گران و ارزان: هسته ها و کش بیشتر
فرض کنید که قصد دارید یه سیستم جدید بخرید که فرضاً پردازنده نسل 13 یا 14 اینتل یا پردازنده AMD از سری رایزن ۷۰۰۰ یا ۸۰۰۰ و ۹۰۰۰ داره. منظورمون به صورت خلاصه اینه که پردازنده جزو مدلهای جدید باشه که در سال 2023 و 2024 معرفی شده. در هر نسل از پردازنده های اینتل، از مدلهای ارزون با نام Celeron داریم تا مدل های بهتر که اسمشون Pentium هست و بعد هم مدلهای Core i3 و Core i5 و Core i7 و در نهایت Core i9. البته مدلهای مخصوص سرور و امور خاص هم داریم که به درد کاربر عادی نمیخوره.
خب سوال اینه که فرق یه پردازنده گرون اینتل مثل Core i9 با پردازنده ارزون مثل Core i3 چیه؟
اولین و مهمترین فرق، تعداد هسته هست. مثلاً پردازنده سلرون شاید ۲ تا هسته داشته باشه، یه مدل Core i3 جدید، ۶ تا هسته داره و مدلای Core i5 و Core i7 شاید بیشتر از ۱۰ تا هسته داشته باشن و در نهایت Core i9 هست که هسته های بیشتری داره.
فرق دوم مقدار حافظه کش هست. برای هر هسته یه حافظه کش سطح ۱ داریم که مخصوص همون هسته هست. بعد میشه کش سطح دوم و کش سطح سوم. پردازنده هایی که هسته های بیشتری دارن، کش بیشتری هم دارن.
فرق بعدی حداکثر سرعت هسته ها هست. بهترین CPU برای گیم و کارهای اداری، مدلی هست که حدود ۴ یا ۶ تا هسته داشته باشه و سرعت کلاک هسته ها بیشتر باشه.
تفاوت دیگری که بین پردازنده ها وجود داره اینه که مدل هایی با هسته های کمتر و سرعت پایینتر، معمولاً برق کمتری مصرف میکنن و کمتر حرارت تولید میکنن. در نتیجه برای پردازنده ارزون تر، معمولاً پاور ضعیف تر جواب میده و برای پردازنده گرون، باید پاور بهتری خرید و سیستم خنک کاری قوی تر و گرونتری تهیه کرد. حتی باید مادربورد مرغوب و گرونتر خرید.
یه تفاوت مهم دیگه بین پردازنده های ارزون و گرون، قابلیت اورکلاک کردن هست. مدلهای اینتل که قابلیت اورکلاک کردن دارن با پسوند K مشخص میشن و در مورد پردازنده ای ام دی هم از پسوند K یا X استفاده میشه.
در مورد پردازنده های ای ام دی هم وضعیت همینه، مدلهای Ryzen 3 و Ryzen 5 و Ryzen 7 و Ryzen 9 در بازار موجوده که تعداد هسته و مقدار حافظه کش و مقدار توان مصرفی فرق میکنه.
فرق دیگه ای که بین پردازنده ها وجود داره، به پردازنده گرافیکی مجتمع مربوط میشه. بعضی از مدلها اصلاً گرافیک مجتمع ندارن، یعنی باید کاربر یه کارت گرافیک مجزا هم برای سیستم بخره. معمولاً پسوند این مدلها F هست مثل Ryzen 5-8400F ای ام دی یا Core i3-9100F اینتل. بیشتر مدلها پردازنده گرافیکی مجتمع دارن. بعضی از محصولات ای ام دی پردازنده گرافیکی مجتمع نسبتاً خوبی دارن که پسوندشون G هست، مثل Ryzen 5-5700G ولیکن قدرت پردازنده گرافیکی مجتمع نسبت به کارت گرافیک های ارزون انویدیا یا ای ام دی خیلی پایینتره و صرفاً کار راه بنداز هست.
خب حالا که تفاوت های مهم انواع پردازنده رو توضیح دادیم، به چند نکته توجه کنید:
بعضی از پردازنده ها مثل پردازنده های نسل 14 اینتل، ۲ نوع هسته کم مصرف و پرمصرف دارن که قدرت پردازشی هسته های قوی و پرمصرف، تعیین کننده هست. هسته های کم مصرف برای پایین آوردن مصرف برق و مصرف باتری طراحی شده. مثلاً پردازنده Core i5-14600K اینتل، ۶ تا هسته قوی داره و ۸ تا هسته ضعیف.
نکته دوم مقایسه کردن تعداد هسته اینتل و ای ام دی هست. ای ام دی تعداد کمتری هسته داره ولی همه هسته ها قوی هستن. در نتیجه یه پردازنده رایزن ۶ هسته ای در حد یه پردازنده Core i5 با ۱۴ هسته عمل میکنه!
پردازنده های نسل جدید اینتل که دیگه اسمشون با Core i شروع نمیشه هم شبیه نسل ۱۳ و ۱۴ هستن و ۲ نوع هسته دارن. اسم این مدل ها با عبارت Core Ultra شروع میشه.
بهترین CPU برای بازی و سیستم اداری
انتخاب بهترین پردازنده برای هر نوع کاربردی، کاملاً به بودجه مربوط میشه. برای سیستم اداری و سیستم دانش آموزی، پردازنده پنتیوم یا Core i3 اینتل و یا Ryzen 3 ای ام دی انتخاب خوب و ارزونی هست.
دقت کنید که سراغ نسل های خیلی قدیمی نرید. مثلاً یه Core i7 از نسل 10 یا 11 اینتل، در حد یه Core i3 یا حداکثر یه Core i5 نسل جدید هست!
برای سیستم دانشجویی یا سیستم مهندسی، پردازنده در حد Core i5 اینتل یا Ryzen 5 ای ام دی خوبه و اگه بودجه بیشتری داشته باشید میتونید Core i7 یا Ryzen 7 بخرید.
اگه پردازنده برای سیستم دانش آموزی یا سیستم اداری یا سیستم مهندسی برای امور محاسباتی میخرید، بهتره کارت گرافیک مجزا نخرید و پردازنده ای که گرافیک مجتمع داره، تهیه کنید چون ارزونتر تموم میشه. اما خب پردازنده گرافیکی مجتمع برای بازی طراحی نشده، یعنی بازی سبک با تنظیمات پایین رو اجرا میکنه اما بازی سنگین و گرافیکی رو با تیک زدن شدید و سرعت پایین اجرا میکنه. برای سیستم رندرینگ یا سیستم مهندسی برای کارهای گرافیکی و طراحی، بهتره که کارت گرافیک مجزا بخرید.
نکته بعدی اینه که وقتی پردازنده انتخاب میکنید، دقت کنید که بعضی از مدلها با فن و هیت سینک فروخته میشن، اما برای بعضی از مدلها باید سیستم خنک کاری رو جداگونه بخرید. اگه بهترین پردازنده های گیمینگ رو انتخاب کردید، توان مصرفی زیاده و باید سیستم خنک کاری آبی بخرید که گرونتر تموم میشه. خرید پاور برای همچین سیستمی هم گرونتر در میاد.
نکته مهم بعدی به سی پی یو گیمینگ ای ام دی مربوط میشه که کش سه بعدی داره و پسوند X3D در اسم پردازنده به کار میره. این مدلا در بازی ها و بعضی از برنامه ها خیلی عالی هستن اما متأسفانه قیمتشون زیاده. در نتیجه اگر بهترین پردازنده های گیمینگ ارزان هدف شما باشه، نمیتونید این جور پردازنده ها رو تو لیست خرید بزارید.
آخرین نکته که خیلیا در نظر نمیگیرن، تناسب قدرت پردازنده و کارت گرافیک با RAM و SSD یا هارددیسک و مادربورد هست. مثلاً برای یه پردازنده قوی اینتل، یه مادربورد خیلی ارزون با مدار و قطعات ضعیف، گزینه خوبی نیست.
کنار پردازنده قوی، رم کم انتخاب کردن و همین طور استفاده از هارددیسک، اشتباهه. بهتره پردازنده ارزونتری بخرید و به جای هارددیسک، SSD سریع رو سیستم بندازید که سرعت رو چند برابر میکنه. یا مثلاً ۴ گیگ رم برای ویندوز 11 کمه، لااقل ۸ گیگ رم در نظر بگیرید و اگه پردازنده رده متوسط هست، ۱۶ گیگ رم رو به عنوان یه حداقل، در نظر داشته باشید.
برای سیستم گیمینگ هم ۱۶ گیگ رم با پردازنده Core i5 یا Ryzen 5 ترکیب خوبی هست و بهتره که بقیه بودجه رو روی کارت گرافیک هزینه کنید. اگه پردازنده Core i9 اینتل بخرید، تفاوتی که در بازی ها حس میکنید نسبتاً کمه.
ساده‌گو
