موقع خرید لپ تاپ یا پردازنده برای بستن کیس، یکی از لغت‌هایی که زیاد میشنویم، بوست پردازنده و فرکانس بوست هست. خب سوال اینه که منظور از فرکانس بوست چیست؟ اگه خیلی به عقب برگردیم، پردازنده یا کارت گرافیک سرعت ثابتی داشتن، اما الان هم پردازنده یا همون CPU و همین‌طور پردازنده گرافیکی یا مخفف بگیم، GPU دیگه یه سرعت ثابت و مشخص ندارن. یعنی موقعی که برنامه و بازی اجرا می‌کنید، سرعت بالا میره و زمانی که سیستم کار خاصی انجام نمیده، سرعت هسته‌هایی که بی‌کار هست، کم میشه. این باعث کمتر شدن مصرف برق و باتری میشه و البته پردازنده کمتر گرما تولید میکنه و داغ میشه.
در ادامه در مورد اینکه Boost چیست و چرا تو کیس یا لپ تاپ، صدای بوست توربو پردازنده یا کارت گرافیک زیاد میشه، صحبت میکنیم. با ساده‌گو همراه باشید تا فواید بوست رو به زبان ساده بررسی کنیم.
فرکانس بوست پردازنده چیست؟
هر پردازنده و کارت گرافیکی با یه سرعت کلاکی کار میکنه که بر حسب مگاهرتز یا گیگاهرتز بیان میشه. هر چی سرعت بالاتر باشه، سرعت سیستم مثلاً تو اجرای یه برنامه یا بازی بیشتر میشه و در واقع قدرت پردازشی سیستم بیشتر میشه. هر چی سرعت کمتر باشه هم برعکس.
نکته‌ی مهم اینه که هم‌زمان با اینکه سرعت کلاک پردازنده یا کارت گرافیک بالا میره، ولتاژ کاری هم افزایش پیدا میکنه و حالت برعکسش هم صادقه.
بنابراین زمانی که پردازنده رو به صورت دستی اورکلاک میکنیم یا پردازنده به صورت خودکار با قابلیت بوست اورکلاک میشه، در واقع سرعت کلاک و ولتاژ بالا میره و توان مصرفی که بر حسب وات بیان میشه، افزایش پیدا میکنه. یعنی این کار موجب افزایش مصرف انرژی میشه و حرارت بیشتری هم تولید میشه. در نتیجه پردازنده یا کارت گرافیک داغ‌تر میشه.
فن کیس یا فن لپ تاپ یا کارت گرافیک و سی پی یو، متناسب با دما کار میکنه، یعنی هر چی قطعه داغ‌تر بشه، سرعت فن هم بالاتر میره. بعضی از کارت گرافیکای جدید، وقتی بازی اجرا نمیکنیم، کلاً بیصدا میشن، چرا؟ چون وقتی داخل کیس رو نگاه میکنیم میبینیم که فن نمیچرخه! یعنی کولینک روی پردازنده گرافیکی اینقدر بزرگ و خوب هست که اگه سیستم بی کار باشه، دما کاملاً پایین هست و نیازی به چرخش فن نیست.
اما حالت برعکسش زمانی هست که پردازنده حسابی درگیر پردازش هست یا کارت گرافیک موقع اجرا کردن بازی، تا نزدیک به ۱۰۰ درصد درگیر پردازش میشه. تو این حالت سرعت بالا میره و به حالت حداکثری که بهش میگیم فرکانس بوست نزدیک میشه. بنابراین اگه براتون سواله که فرکانس بوست چیست، منظور حداکثر سرعت پردازنده و کارت گرافیک هست.
دقت کنید که پردازنده‌های جدید همگی چند هسته‌ای شدن، وقتی فقط یه هسته درگیر پردازش سنگین باشه، سرعت اون یه هسته خیلی بالا میره و به فرکانس بوست یه هسته ای میرسه. اگه از ۲ هسته استفاده کنیم، بازم سرعت بالا میره اما نه در حد فرکانس بوست برای یه هسته. وقتی همه هسته‌ها مشغول کار باشن هم باز سرعت بالا میره اما به سرعت بوست یه هسته‌ای نمیرسه.
حالت توربو در لپ تاپ ایسوس و غیره چیست؟
تو بعضی از لپ تاپ ها و به خصوص لپ تاپ گیمینگ ایسوس و ام اس آی و گیگابایت و غیره، ممکنه یه برنامه کمکی برای کنترل سرعت سیستم و فن و رنگ کیبورد و غیره داشته باشید و تو اون برنامه لغت بوست رو ببینید و براتون سوال شده باشه که تو لپ تاپ گیمینگ حالت توربو چیست؟!
تو این جور برنامه ها منظور از حالت توربو یا حالت بوست لپ تاپ اینه که سرعت کارت گرافیک و پردازنده بره رو حالت حداکثر. البته حالت حداکثر بسته به دما فرق میکنه، مثلاً اگه محیط اتاق گرم باشه، دمای پردازنده و کارت گرافیک هم بالاتر هست و حداکثر سرعتی که سیستم بهش میرسه، یه مقداری کمتر میشه.
روش فعال سازی turbo boost اینتل و Boost ای ام دی
قابلیت توربو بوست اسمی هست که اینتل برای حالت اورکلاک خودکار پردازنده هاش گذاشته و ای ام دی هم از کلمه‌ی بوست یا Precision Boost که پرِسیشِن بوست تلفظ میشه، استفاده میکنه. البته ای ام دی از کلمه ی Core Performance Boost هم قبلاً استفاده کرده. جزئیات و روش کار فرق داره ولی نتیجه‌ی نهایی یکیه: فرکانس هسته های پردازنده متناسب با بار پردازشی، کم و زیاد میشه و در عین حال ولتاژ کاری هسته ها هم کم و زیاد میشه.
خب فعال سازی توربو بوست پردازنده اینتل یا پرسیشن بوست پردازنده ای ام دی چطوریه؟
معمولاً نیازی به فعال کردن نیست چون به صورت پیش‌فرض تو تنظیمات مادربورد، فعال هست. اما بازم برای چک کردن یا غیرفعال کردن می‌تونید صفحه بایوس مادربورد یا لپ تاپ رو چک کنید. البته اسم گزینه و تنظیمات بستگی به مدل و برند داره و بهتره با افرادی که از سخت‌افزار سر در میارن، مشورت کنید و خودتون تنظیمات رو دستکاری نکنید.
شاید میپرسید که چرا ممکنه کسی بخواد توربو بوست پردازنده رو غیرفعال کنه؟!
به صورت خلاصه ۳ علت داره، افزایش شارژ دهی باتری و کم کردن دما یا کاهش صدای فن سیستم.
خب بعضی از کاربرا سیستمی میخرن که قدرت پردازشی زیادی داره و بیشتر از نیازشون هست اما در مقابل عمر باتری خوب نیست! برای همین دنبال یه راهی برای کم کردن سرعت پردازنده یا کارت گرافیک هستن. برای همینه که سراغ برنامه های کنترل سرعت میرن و فرکانس این قطعات رو کم میکنن. غیرفعال کردن بوست پردازنده هم میتونه به بیشتر شدن عمر باتری کمک کنه.
یه علت دیگه که برای دستکاری تنظیمات بوست پردازنده مطرح میشه، کاهش دما هست. بعضی از پردازنده ها خیلی داغ میکنن و کاربر سیستم خنک کاری خوبی نخریده یا مثلاً محیط گرمه و سیستم کولینگ پردازنده نمیتونه دما رو همیشه زیر ۷۰ یا ۸۰ نگه داره. البته پردازنده های لپ تاپ تا ۹۰ یا ۱۰۰ درجه هم مشکلی ندارن و کار میکنن اما به هر حال عمر مفید کمتر از حالتی هست که دما همیشه زیر ۸۰ باشه. خب پایین آوردن سرعت کلاک و کم کردن ولتاژ و غیرفعال کردن بوست، همگی به افت دما کمک میکنه. زمانی که دما پایین میاد، سرعت فن و صدای نویز سیستم هم کمتر میشه.
توصیه‌ی ما اینه که اگه لپ تاپ گیمینگ یا کیس حرفه ای خریدید و از تنظیمات اورکلاک و بوست سر در نمیارید یا اصلاً بلد نیستید که دما رو چک کنید، حتماً با یه آدم متخصص مشورت کنید و در مورد روش چک کردن دما و روش پایین آوردن دما به صورت عملی و حضوری اطلاعات بگیرید تا عمر مفید سیستم شما حداکثر بشه.
ساده‌گو
